Tokenomics là gì và tầm quan trọng của nó như thế nào?

Trong kinh tế học truyền thống, các nhà kinh tế học sử dụng dữ liệu cung tiền chính thức như M1, M2 và M3 để giám sát việc phát hành một loại tiền tệ và ngăn chặn lạm phát. Tuy nhiên, trong thế giới tiền điện tử, việc phát hành mã thông báo không được kiểm soát bởi cơ quan trung ương. Bên cạnh việc xem xét đánh giá các điều kiện khác như đội ngũ phát triển, sách trắng,… thì tokenomics được xem là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá các tiềm năng tương lai của một dự án blockchain. Hãy cùng BlockchainWork khám phá bài viết sau đây để hiểu tokenomics là gì và tại sao nó lại quan trọng đến vậy. 

Token (Mã thông báo) là gì?

Trước khi đi sâu vào tokenomics, hãy cùng xem qua token (mã thông báo) là gì. Token là một đơn vị kỹ thuật số của tiền điện tử được sử dụng làm tài sản cụ thể hoặc để thể hiện một mục đích sử dụng cụ thể trên chuỗi khối. Token được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau, nhưng phổ biến nhất là token bảo mật, tiện ích và quản trị.

Cryptocurrency và các token được xây dựng trên chuỗi khối có lịch phát hành được thiết lập sẵn theo thuật toán. Điều này có nghĩa là chúng ta có thể dự đoán có bao nhiêu đồng tiền sẽ được tạo ra vào một ngày nhất định với độ chính xác khá cao. Mặc dù lịch trình phát hành này có thể thay đổi đối với hầu hết các loại cryptocurrency, nhưng thông thường sẽ cần có sự đồng ý của nhiều bên tham gia và độ khả thi thực hiện được rất thấp. Khả năng dự đoán trong quá trình phát hành này có thể đảm bảo tính bảo mật và giúp chủ sở hữu cảm thấy nhẹ nhõm hơn vì họ có thể dự đoán hệ thống token và biết mức độ mà tài sản của họ sẽ được tạo ra và tất nhiên điều này dễ dàng hơn so với việc dự đoán tiền tệ do chính phủ phát hành.

Token + economics = Tokenomics?

Đúng như cái tên, Tokenomics là sự kết hợp của hai cụm từ “Token” và “economics”. Tokenomics là tổng hợp tất cả các yếu tố làm cho một loại tiền điện tử cụ thể trở nên có giá trị và thú vị đối với các nhà đầu tư. Nó bao gồm mọi thứ từ việc cung cấp, phát hành và tiện ích của mã thông báo cho đến cách nó được sử dụng trong hệ sinh thái của dự án. Hiểu về token là một yếu tố rất quan trọng để đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt và đánh giá tiềm năng thành công lâu dài của một dự án cryptocurrency, vì suy cho cùng, các dự án có token được thiết kế tốt và có các ưu đãi để mua và giữ các token đó trong một thời gian dài có xu hướng thành công và bền vững hơn so với một dự án chưa xây dựng hệ sinh thái xung quanh token đó. Do đó, khi khởi động một dự án, những nhà sáng lập và phát triển phải xem xét kỹ lưỡng về token để thu hút đầu tư và đảm bảo thành công cho dự án.

Các cốt lõi chính của Tokenomics

Cấu trúc của nền kinh tế tiền điện tử xác định các ưu đãi khuyến khích các nhà đầu tư mua và nắm giữ một loại tiền hoặc token cụ thể. Giống như cách các loại tiền tệ fiat khác nhau, mỗi loại tiền điện tử có chính sách tiền tệ riêng. 

Tokenomics xác định hai khía cạnh chính của nền kinh tế tiền điện tử – các ưu đãi phác thảo cách thức phân phối token và tiện ích của các token ảnh hưởng đến nhu cầu của nó. Cung và cầu tác động đáng kể đến giá cả và các dự án có các ưu đãi được thiết kế phù hợp có thể nhận giá trị tăng đột biến. 

Dưới đây là các biến chính mà các nhà phát triển có thể điều chỉnh để tác động đến tokenomics: 

• Khai thác và đặt cược: Đối với các mạng chuỗi khối lớp cơ sở như Ethereum 1.0 và Bitcoin, khai thác là động lực cốt lõi cho một mạng máy tính phi tập trung để xác thực các giao dịch. Trong quá trình này, các mã thông báo mới được trao cho những thợ đào dành sức mạnh tính toán để khám phá các khối mới, điền dữ liệu vào chúng và thêm chúng vào chuỗi khối. Đặt cược thưởng cho những người thực hiện vai trò tương tự nhưng thay vào đó bằng cách khóa một số lượng tiền nhất định trong hợp đồng thông minh – đây là cách các chuỗi khối như Tezos hoạt động và đó là mô hình mà Ethereum đã cập nhật. 
• Yield (lợi suất): Các nền tảng tài chính phi tập trung mang lại lợi nhuận cao để khuyến khích các cá nhân mua và đặt cược mã thông báo. Các mã thông báo được đặt trong các nhóm thanh khoản – các nhóm tiền điện tử lớn cung cấp năng lượng cho các nền tảng cho vay và trao đổi phi tập trung. Những lợi tức này được thanh toán dưới dạng mã thông báo mới. 
• Đốt token (Token burns): Một số chuỗi khối hoặc giao thức “đốt” mã thông báo, điều này đồng nghĩa với việc vĩnh viễn loại bỏ chúng khỏi lưu thông để giảm nguồn cung tiền xu đang lưu hành. Theo quy luật cung và cầu, việc giảm nguồn cung cấp mã thông báo sẽ giúp hỗ trợ giá của nó trở nên khan hiếm hơn trong khi các mã thông báo còn lại đang lưu hành. Vào tháng 8 năm 2021, Ethereum bắt đầu đốt một phần mã thông báo được gửi dưới dạng phí giao dịch thay vì gửi chúng cho những người khai thác.
• Nguồn cung: Tokenomics xác định nguồn cung cấp tối đa của mã thông báo. Ví dụ, mã thông báo của bitcoin quy định rằng không thể khai thác quá 21 triệu đồng tiền, với đồng tiền cuối cùng dự kiến ​​sẽ được đưa vào lưu thông vào khoảng năm 2140. Mặt khác, Ethereum không có giới hạn tối đa, mặc dù việc phát hành nó mỗi năm là giới hạn. Các dự án NFT (mã thông báo không thể thay thế) trở nên khan hiếm đến mức cực độ; một số bộ sưu tập có thể chỉ đúc một NFT duy nhất cho một tác phẩm nghệ thuật. 
• Phân bổ token và thời gian trao quyền: Một số dự án tiền điện tử tính đến việc phân phối chi tiết các mã thông báo. Thông thường, một số lượng token nhất định được dành riêng cho các nhà đầu tư mạo hiểm hoặc nhà phát triển, nhưng một điều thú vị là họ chỉ có thể bán những mã token đó sau một khoảng thời gian nhất định. Tất nhiên điều đó ảnh hưởng đến nguồn cung lưu thông của đồng theo thời gian. Một điều thú vị khác là nhóm dự án sẽ triển khai một hệ thống trong đó mã thông báo được phân phối theo cách làm giảm tác động đến nguồn cung lưu thông và giá của mã thông báo càng nhiều càng tốt.

Tương lai của Tokenomics

Tokenomics đã trải qua một quá trình phát triển đáng kể, từ khi tạo ra chuỗi khối Bitcoin vào năm 2009. Các nhà phát triển đã khám phá và thử nghiệm nhiều mô hình tokenomics khác nhau, song những dự án thành công thì sẽ có những dự án thất bại. Tuy nhiên, mô hình tokenomics của Bitcoin đã được chứng minh là bền vững trước thời gian và vượt qua nhiều thử thách khác nhau. Ngược lại, các dự án có thiết kế token dưới tiêu chuẩn đã không đạt được sức hút. 

Trong tương tai, sự phát triển của tokenomics có thể được định hình bởi một số yếu tố như việc áp dụng công nghệ blockchain, những tiến bộ trong tài chính phi tập trung (DeFi), tăng cường sử dụng tài sản token hóa và sự tăng trưởng của NFTs (non-fungible tokens). Những yếu tố này có thể sẽ dẫn đến một hệ sinh thái token phức tạp, tinh vi và đa dạng hơn. Việc mã hóa các tài sản truyền thống, chẳng hạn như bất động sản và tác phẩm nghệ thuật, cũng có thể mang lại những đổi mới mới về mã thông báo trong tương lai. Với những tiến bộ này, tương lai của tokenomics dường như đầy tiềm năng và tăng trưởng.

Kết luận

Thuật ngữ Tokenomics là một trong những khái niệm cơ bản bạn sẽ cần phải biết khi gia nhập vào thị trường crypto. Bằng cách hiểu về tokenomics, các nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định sáng suốt về các khoản đầu tư của họ và các nhà phát triển dự án có thể chuẩn bị tốt hơn để thành công. Ngoài ra, không nên chủ quan vào một yếu tố cụ thể nào đó để đánh giá về tiềm năng tương lai hay giá của token, cần phải kết hợp các công cụ và các yếu tố khác nhau để có cái nhìn rộng hơn. Hy vọng bài viết trên đã giải đáp các “điểm mù” về tokenomics và hẹn gặp các bạn ở các bài viết thú vị sau từ BlockchainWork.

BlockchainWork tổng hợp

• Tìm hiểu thêm về BlockchainWork tại website: https://blockchainwork.net/
• Ứng viên nắm bắt cơ hội việc làm tại đây: https://blockchainwork.net/candidate-signup
• Nhà tuyển dụng kết nối các tài năng trẻ tại đây: https://blockchainwork.net/employer-signup

>> Có thể bạn quan tâm: 

• User-Activated Soft Fork (UASF) là gì?
• Lightning Network là gì?
• Proof of Importance là gì?