Lịch sử phân quyền của tài chính phi tập trung DeFi

Một trong những thành phần của hệ thống phi tập trung công nghệ blockchain thì không thể không kể đến DeFi. Đây là một khái niệm còn khá mới mẻ không chỉ với người trong lĩnh vực mà còn cả người ngoài ngành. Lý giải cho điều này chính là vì DeFi – một khái niệm lần đầu được xuất hiện vào năm 2018 nhưng mãi cho đến 2020 mới thực sự được đại chúng chào đón rộng rãi. Để hiểu hơn về DeFi, cũng như lịch sử phân quyền của nó như thế nào, hoạt động ra sao. Hãy cùng BlockchainWork tìm hiểu tiếp qua bài viết Lịch sử phân quyền của tài chính phi tập trung DeFi.

Mục lục bài viết

1 DeFi là gì?
2 Tài chính phi tập trung DeFi được ra đời như thế nào?
3 Kết luận

DeFi là gì?

DeFi (Decentralized Finance) hay còn được gọi với cái tên “Tài chính phi tập trung”. Đây là một mô hình tài chính phân tán, các tổ chức và các dịch vụ, sản phẩm về tài chính đều được hoạt động qua một hợp đồng là hợp đồng thông minh trên công nghệ blockchain. Một số dịch vụ điển hình có thể kể đến như: Vay, giao dịch, thanh toán, farming, staking,…

Tài chính phi tập trung DeFi là một ứng dụng tuyệt vời của công nghệ sổ cái phân tán. Thông qua việc hoạt động trên nền tảng blockchain, DeFi hứa hẹn mang đến một hệ nh thái tài chính tự kiểm soát (quyền quản lý không thuộc về riêng bất kỳ cá nhân, tổ chức nào) tiềm năng, là tương lai tươi sáng mà các ngân hàng, nhà đầu tư hướng đến. Mặt khác, tài chính phi tập trung cho phép người dùng được quyền thao tác, truy cập vào hệ thống mà mình tham gia. Từ đó gần như loại bỏ sự tham gia, phụ thuộc vào bên thứ ba (bên trung gian trong giao dịch) để tránh những nguy cơ rủi ro về dữ liệu, thông tin.

Tài chính phi tập trung DeFi được ra đời như thế nào?

Bitcoin – tiền đề cho sự ra đời của DeFi

Câu chuyện về DeFi bắt đầu với Bitcoin, công ty tiên phong cung cấp giải pháp thay thế cho tài chính truyền thống bằng cách cho phép các giao dịch ngang hàng không cần sự tin cậy. Được giới thiệu vào năm 2009, bản chất phi tập trung của Bitcoin đặt ra thách thức căn bản đối với các cấu trúc tài chính thông thường, hứa hẹn một thế giới nơi các giao dịch có thể được xử lý mà không cần các tổ chức trung gian.

Tuy nhiên, tiềm năng của nó dường như bị hạn chế trong việc hoạt động như tiền kỹ thuật số, thiếu khả năng thực hiện các hoạt động tài chính phức tạp hơn. Hạn chế này tạo tiền đề cho những cải tiến mới dựa trên blockchain sẽ mở rộng các khả năng giao dịch cơ bản này thành thứ mà chúng ta đang gọi là DeFi hiện nay.

Omni Protocol, Tether, Stablecoin – thành công tiếp nối thành công sau DeFi

Sau sự thành công rực rỡ với sự xuất hiện của tài chính phi tập trung, giao thức Omni Protocol, Tether (USDT), Stablecoin là những thế hệ tiếp theo nối gót “anh cả” DeFi. Tether ban đầu được phát hành trên chuỗi khối Bitcoin thông qua Lớp Omni – một nền tảng cho phép tạo tài sản mới trên chuỗi khối Bitcoin, mở rộng các trường hợp sử dụng của nó ra ngoài các giao dịch ngang hàng đơn thuần.

Ra mắt vào năm 2014, Tether nhằm mục đích hợp nhất bản chất không biên giới của tiền điện tử với giá trị ổn định của Đô la Mỹ. Do tính biến động cao của các loại tiền điện tử như Bitcoin, tỷ lệ 1:1 của Tether với đồng đô la đã cung cấp cho các nhà giao dịch một tài sản ổn định trong hệ sinh thái tiền điện tử. Sự phát triển này rất quan trọng đối với DeFi, vì nó là một giải pháp tối ưu để giảm sự biến động trong giao dịch bằng cách thể hiện tiền định danh trên blockchain. Từ đó tạo ra cầu nối giữa tài chính truyền thống và mạng phi tập trung.

>>Tham gia ngay: Cộng đồng Blockchain Việt Nam – BW

Nền tảng trao đổi tiền kỹ thuật số DEX được hình thành trên Bitcoin

Trong lĩnh vực trao đổi phi tập trung (DEX), nền tảng Counterparty là nền tảng tiên phong. Bằng cách sử dụng các tính năng của chuỗi khối Bitcoin, Counterparty đã giới thiệu một số công cụ tài chính sáng tạo, một trong số đó bao gồm khái niệm trao đổi phi tập trung. Với Counterparty, người dùng có thể phát hành mã thông báo tùy chỉnh, thực hiện hợp đồng thông minh và giao dịch các tài sản này mà không cần dựa vào các thực thể tập trung. Tính năng DEX cho phép người dùng trao đổi tài sản ngang hàng, sử dụng chuỗi khối Bitcoin để bảo mật.

Lich-su-phan-quyen-cua-tai-chinh-phi-tap-trung-DeFi Lịch sử phân quyền của tài chính phi tập trung DeFi

Mặc dù tác động của DEX không phải ngay lập tức sau khi thực hiện. Nhưng chính Counterparty đã tạo tiền đề cho sự phát triển bùng nổ của nền tảng DEX trong những năm sau đó. Nó chứng minh rằng có thể xây dựng các công cụ tài chính tiên tiến trên blockchain, một khái niệm sẽ được khám phá rộng rãi hơn nhiều với sự ra đời của Ethereum.

ERC20 trên nền tảng điện toán Ethereum và sự cường điệu của ICO

Năm 2015 đánh dấu một bước tiến đáng kể trong lịch sử DeFi với sự ra mắt của chuỗi khối Ethereum. Ethereum mở rộng sự đổi mới của Bitcoin bằng cách giới thiệu các hợp đồng thông minh có thể lập trình, cho phép các nhà phát triển tạo ra các ứng dụng tài chính phức tạp hơn trực tiếp trên blockchain. Một trong những đổi mới quan trọng là sự ra đời của tiêu chuẩn mã thông báo ERC-20 , cho phép dễ dàng tạo mã thông báo mới trên chuỗi khối Ethereum. Điều này dẫn đến đợt chào bán tiền xu ban đầu (ICO) năm 2017.

ICO đã trở thành một hiện tượng toàn cầu, cho phép các dự án blockchain huy động được hàng triệu đô la trong thời gian ngắn. Các cơ chế gây quỹ mới này cho phép sự tham gia trên toàn thế giới nhưng cũng thu hút các trò gian lận và các dự án có giá trị đáng ngờ do thiếu quy định. Bất chấp những tranh cãi, cơn sốt ICO đã đóng một vai trò quan trọng trong lịch sử của DeFi. Nó thể hiện sự thèm muốn toàn cầu đối với các sản phẩm và dịch vụ tài chính phi tập trung. Hơn nữa, số tiền huy động được đã giúp tài trợ cho sự phát triển của ngành công nghiệp tiền điện tử, dẫn đến các dự án và cải tiến mới trong không gian.

Ứng dụng thực tế đầu tiên của DeFi trên nền tảng Ethereum

Sau sự bùng nổ ICO, sự chú ý đã chuyển từ việc tạo token sang xây dựng các ứng dụng thực tế trên Ethereum. Giai đoạn này chứng kiến sự ra đời của thứ mà ngày nay chúng ta gọi là DeFi, với các dự án như MakerDAO, Composite và Uniswap dẫn đầu. MakerDAO, ra mắt vào năm 2017, đã giới thiệu cách tạo các khoản vay stablecoin (DAI) bằng cách sử dụng tiền điện tử làm tài sản thế chấp, một thành phần quan trọng trong quá trình phân cấp của hệ thống tài chính. Hợp chất, một nhà tiên phong khác, đã giới thiệu mô hình thị trường tiền thuật toán, cho phép người dùng cho vay và vay tài sản tiền điện tử trực tiếp trên chuỗi khối Ethereum.

>>Xem ngay: Bản tin vắn: Coinbase, Binance rót vốn vào các dự án GameFi, DeFi tại Việt Nam – BlockchainWork

Sự đổi mới không dừng lại ở đó. Uniswap (giao thức tạo lập tự động) ra mắt vào tháng 11 năm 2018, đã cách mạng hóa ý tưởng về sàn giao dịch phi tập trung. Bên cạnh đó, Uniswap là sàn giao dịch phi tập trung (DEX) xây dựng trên Blockchain Ethereum. Nó sử dụng hệ thống tạo lập thị trường tự động (AMM), dựa vào nhóm thanh khoản thay vì sổ đặt hàng truyền thống, đơn giản hóa giao dịch ngang hàng. Những ứng dụng ban đầu này rất quan trọng. Họ cung cấp các trường hợp sử dụng thực tế chứng minh rằng các giao dịch tài chính, chẳng hạn như cho vay, vay và giao dịch, có thể được thực hiện trên mạng phi tập trung với bảo mật có thể lập trình mà không cần qua trung gian.

Khi DeFi ngày càng phổ biến thì các hành động diễn ra chỉ trên một blockchain duy nhất nhu Ethereum đã xảy ra tình trạng tắt nghẽn mạng, tốc độ giao dịch chậm, hệ thống quá tải, phí cao,… Và cũng từ đó chuỗi chéo được ra đề để giải quyết vấn đề này. Các dự án như Polkadot và Cosmos đã xuất hiện, cho phép các chuỗi khối khác nhau chuyển giao giá trị và thông tin một cách liền mạch. Trong khi đó, mã thông báo được bao bọc trở nên phổ biến để đại diện cho tài sản từ một chuỗi khối trên một mạng khác, góp phần hơn nữa vào sự phát triển của DeFi trên các hệ sinh thái khác nhau. Một bước đột phá khác là khái niệm khai thác thanh khoản hoặc canh tác năng suất, đã bùng nổ vào năm 2020. Điều này khuyến khích người dùng cung cấp tính thanh khoản cho các giao thức DeFi để đổi lấy phần thưởng, thường ở dạng mã thông báo quản trị.

Kết luận

Tài chính phi tập trung DeFi đã được ra đời trên tiền đề Bitcoin, dù vậy nó vẫn hoạt động trên nền tảng chính là công nghệ blockchain. DeFi được xem như một hướng giải quyết tuyệt vời về tính bảo mật và trao quyền ở sổ cái. Được xem như một làn gió mới thổi vào nền tài chính truyền thống đã tồn tại rất lâu trước đây. Chưa dùng lại ở đó, tài chính phi tập trung không chỉ thu hút nhiều người, tổ chức về đầu tư hơn tham gia vào nền tảng này kể từ sự bùng nổ về nó được bắt đầu lan rộng và đến nay vẫn chưa hạ nhiệt. Nếu thấy bài viết đó hay và bổ ích, hãy theo dõi BlockchainWork để không bỏ sót bất kỳ nội dung hấp dẫn nào nhé!

BlockchainWork tổng hợp