Public chain (Chuỗi công khai) là gì?

Trong thực tế, có rất nhiều loại công nghệ chuỗi khối khác nhau phù hợp với các trường hợp sử dụng khác nhau. Ví dụ: có các chuỗi khối công khai, chuỗi khối riêng tư và chuỗi khối tập đoàn. Tuy nhiên, nếu bạn không hiểu từng loại này ảnh hưởng đến mô hình kinh doanh của chúng ta như thế nào, thì sẽ rất khó để triển khai giải pháp dựa trên công nghệ blockchain. Trong bài viết này, hãy cùng BlockchainWork khám phá Public chain (chuỗi khối công khai) là gì, các ưu nhược điểm khi sử dụng chuỗi khối công khai. 

Định nghĩa chuỗi công khai 

Chuỗi khối công khai không có giới hạn người tham gia. Bất kỳ ai có kết nối internet đều có thể truy cập vào mạng và bắt đầu xác thực các khối cũng như gửi giao dịch. Thông thường, các mạng như vậy có xu hướng cung cấp một số loại khuyến khích cho người dùng xác thực các khối. Dù sao đi nữa, mạng này có xu hướng sử dụng thuật toán đồng thuận Proof of Work hoặc Proof of Stake để xác thực các giao dịch. Đây là một mạng “Công khai” theo đúng nghĩa đen. 

>> Xem thêm: Khóa công khai và khóa riêng là gì? 2 loại khóa này khác nhau như thế nào?

Public chain là mô hình mà Satoshi Nakamoto đã đề xuất vào năm 2009. Chúng ta có thể xem đây là công nghệ mẹ. Dựa vào công nghệ mẹ này, các công ty doanh nghiệp quan tâm đến blockchain và bắt đầu điều chỉnh bản chất của sổ cái phi tập trung và giới thiệu các chuỗi khối riêng tư (private chain). Trong kiến trúc chuỗi khối công khai, bạn có thể tải xuống giao thức bất cứ lúc nào và  không cần bất kỳ sự cho phép nào từ bất kỳ ai. Các chuỗi khối công khai mô tả một mô hình lý tưởng khiến ngành công nghệ trở nên sinh lợi. Do đó, có thể nói nó hoàn toàn phi tập trung, không có tổ chức đơn lẻ nào kiểm soát hệ sinh thái này. Ngược lại với public chain, một chuỗi khối riêng tư có thể được thay đổi bởi tổ chức sở hữu. 

Chuỗi khối công khai đã vượt qua sự cần thiết của bên thứ ba. Hệ thống này có dòng chảy tự nhiên của riêng nó. Không ai có thể kiểm soát đường dẫn của dòng chảy, nhưng mọi người đều sử dụng nó. 

Đặc điểm của chuỗi khối công khai 

Các đặc điểm của chuỗi công khai như:

• Hoàn toàn phi tập trung, không có quản trị viên trung tâm
• Không giới hạn số node tham gia vào việc xây dựng cơ chế đồng thuận
• Bất kỳ ai cũng có thể sử dụng ngay lập tức sau khi tạo khoá
• Bất kỳ ai cũng có thể xác minh nội dung trên chuỗi

Trên các chuỗi công khai, một số lượng các node không xác định và người đào chịu trách nhiệm cho việc xác minh và chấp thuận các giao dịch. Ví dụ, các khối được tạo trên chuỗi công khai Bitcoin được xác minh và chấp thuận bởi một số lượng các node và người đào không xác định tham gia mạng lưới Bitcoin. Một đặc điểm chính của chuỗi công khai là bất cứ ai cũng có thể trở thành một node, người đào hoặc người dùng bằng cách tạo khóa riêng và khóa công khai tương ứng. 

Cơ chế thỏa thuận được sử dụng bởi các nút này, chẳng hạn như PoW và PoS. Các thuật toán này được thiết kế để ngăn chặn các hành vi sửa đổi dữ liệu, giao dịch trên mạng không có quản trị viên trung tâm này. 

Ưu nhược điểm của chuỗi khối công khai

Như đã đề cập ở trên, một trong những đặc điểm của chuỗi khối công khai là bất kỳ ai cũng có thể truy cập, điều này có nghìa là cơ sở dữ liệu cũng sẽ được truy cập công khai. Vì thế, nó sẽ có cả các lợi ích và hạn chế đi đôi với nhau.

Ưu điểm

Dựa trên các định nghĩa và đặc điểm đã đề cập trước đó vậy lợi ích chính của sử dụng chuỗi khối công khai là gì? 

Một trong những điểm mạnh của chuỗi khối công khai là không cần có một người quản lý trung tâm. Satoshi Nakamoto, người sáng lập chuỗi khối, thiết kế Bitcoin với mục đích trở thành một “hệ thống đồng thuận hoạt động trong một mạng ngang hàng không có quản trị viên”. Vì vậy, có thể nói rằng tất cả các chuỗi khối được phân loại là chuỗi khối công khai hoạt động mà không cần quản trị viên trung tâm.

Ngoài ra, các cơ chế đồng thuận được sử dụng trong chuỗi công khai, chẳng hạn như Proof of Work và Proof of Stake, đảm bảo rằng các bản ghi giao dịch không thể bị giả mạo vì chúng được xác minh và hợp pháp bởi tất cả các nút mỗi khi một khối được tạo. Chuỗi công cộng cũng cung cấp tính linh hoạt và khả năng chống kiểm duyệt. Hơn nữa, tính chính xác của các cơ chế đồng thuận này được đảm bảo bởi tính minh bạch của chuỗi công khai, cho phép mọi người xem thông tin được ghi trên chuỗi khối.

Nhược điểm

Vậy những nhược điểm tiềm ẩn khi sử dụng chuỗi công khai là gì? 

Một là cần có thời gian để đạt được sự đồng thuận. Quá trình phê duyệt nghiêm ngặt để xây dựng sự đồng thuận giữa nhiều nút mà không có quản trị viên trung tâm có thể tiêu tốn rất nhiều thời gian và sức mạnh tính toán. Ngoài ra, do các chuỗi công khai hoạt động mà không có quản trị viên trung tâm, nên có thể mất một lượng thời gian đáng kể để thực hiện các thay đổi đối với thông số kỹ thuật của hệ thống. Ví dụ về điều này có thể thấy trong các cuộc thảo luận đang diễn ra về Segwit và khả năng mở rộng trong Bitcoin và các thay đổi đối với thông số kỹ thuật của hệ thống chỉ có thể được thực hiện sau các cuộc thảo luận rộng rãi của cộng đồng và một số lượng lớn sự đồng thuận. Mặc dù đây là một lợi thế trong việc ngăn chặn bất kỳ thay đổi độc tài tiềm ẩn nào đối với giao thức, nhưng nó có thể là một bất lợi trong các hệ thống yêu cầu thay đổi nhanh các thông số kỹ thuật. 

Một nhược điểm khác là tính chất công khai của chuỗi có nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể xem cơ sở dữ liệu. Mặc dù hầu hết các chuỗi khối sử dụng khóa riêng, khóa chung và hàm băm để bảo vệ quyền riêng tư của người dùng, nhưng nếu chủ sở hữu của khóa được biết bằng cách nào đó, các hành động và giao dịch được liên kết với ID đó có thể được theo dõi. Đây có thể được coi là một vấn đề từ góc độ quyền riêng tư.

Ứng dụng chuỗi khối công khai trong Bitcoin

Ứng dụng chuỗi khối công khai trong Bitcoin (Nguồn: Bitcoin)

Thành tựu của hoạt động phi tập trung trong chuỗi khối Bitcoin được quy cho việc sử dụng kết hợp bằng chứng công việc và các phần thưởng khuyến khích, chẳng hạn như phần thưởng khai thác. Mặc dù bằng chứng công việc đã tồn tại trước Bitcoin dưới dạng hashcash, nhưng sự kết hợp của cơ chế này với các phần thưởng khuyến khích làm cho chuỗi công khai Bitcoin trở thành một sự triển khai độc đáo và mới lạ. Tương tự, Ethereum sử dụng cơ chế đồng thuận PoS (Proof of Stake) và các lợi ích khác để đạt được hoạt động phi tập trung.

Kết luận 

Chuỗi công khai đang ngày càng trở nên phổ biến như một cách để tạo ra các mạng an toàn và minh bạch cho các doanh nghiệp. Khi công nghệ phát triển, chuỗi công khai sẽ tiếp tục là một phần quan trọng của hệ sinh thái chuỗi khối, cung cấp khả năng mở rộng và bảo mật cho các doanh nghiệp trên toàn thế giới. Hy vọng bài viết trên hữu ích với các bạn và đừng quên đón chờ BlockchainWork ở các bài viết sau.

BlockchainWork biên dịch

Nguồn: Gaiax Blockchain, Blockchain101

• Tìm hiểu thêm về BlockchainWork tại website: https://blockchainwork.net/
• Ứng viên nắm bắt cơ hội việc làm tại đây: https://blockchainwork.net/candidate-signup
• Nhà tuyển dụng kết nối các tài năng trẻ tại đây: https://blockchainwork.net/employer-signup

>> Có thể bạn quan tâm: 

• Blockchain Guide – Tất tần tật về blockchain cho người mới bắt đầu
• Bitcoin là gì?
• Giải mã Consortium Chain (chuỗi tập đoàn)